Op 4 november vond er een congres plaats in Nieuwegein, over ‘leren zichtbaar maken’. Het congres stond in teken van John Hattie’s leertechnieken en onderzoeken. Hij heeft meerdere boeken geschreven over het verbeteren van het onderwijs en hoe een leraar daar invloed op kan hebben. Een mavo-leerlinge en ik zijn hier naartoe gegaan, als vertegenwoordigers van onze methodes. Hoe leren wij, als leerling, het best?
In de ochtend hebben de leraren die op deze bijeenkomst aanwezig waren diverse workshop gevolgd. Een aantal docenten van onze school waren erbij en vonden het zeker het meedoen waard. Er werd onder andere gepraat over leergierige kinderen en over hoe je kinderen het best kunt motiveren. John Hattie heeft veel educatie systemen geïnspireerd met zijn boeken, dus er kwamen leraren van over het hele land naar deze bijeenkomst. Je kunt John Hattie zien (zoals meneer Munk het beschreef) als de Justin Bieber van het onderwijs. Hij is een echte goeroe, hij heeft vele onderzoeken geanalyseerd en is tot en paar opmerkelijke conclusies gekomen. Hij heeft al zijn ideeën verzameld, en geeft cursussen rondom de hele wereld.
“It is my dream, I want to live my dream.” zegt professor Hattie als quote bij het vertellen over zijn onderzoeken. Het doel van John Hattie is om een wereld van onderwijs te creeren waarbij de leer aspecten goed zijn. Hij wilt dat zijn kleindochter in een optimale leersfeer terecht komt, waarbij ze niet alleen goed kan studeren, maar ook genoeg ruimte krijgt voor haar eigen manieren, want niemand leert precies hetzelfde.
Hattie heeft geconcludeerd dat je het beste vooruitgaat als je weet wat je beter kunt doen, en wat je juist fout doet. Het begrip ‘feedback’ is bij hem zeker niet onbekend. Hij vertelt dat als een leerling iets goed doet, je je niet daarbij moet neerleggen, je moet die leerling juist stimuleren om het te gaan toepassen. Stel dat je een wiskundesom goed aan de leraar hebt uitgelegd: de docent zou nu beter kunnen vragen hoe je die techniek moet toepassen bij een soortgelijke som, in plaats van het alleen belonen. Als je een boekverslag hebt gemaakt, en je vervolgens een teleurstellend laag cijfer terugkrijgt, wil je natuurlijk weten wat er verbeterd moet worden en wat je de volgende keer moet toevoegen of veranderen. Door fouten te maken, te luisteren naar feedback, en opnieuw proberen kan het alleen maar beter gaan.
Je leert het best als je niet leert. Huh, dat is toch niet logisch? Nou, eigenlijk wel. Op het moment dat je iemand anders wat moet uitleggen, leer je het allerbest. John Hattie vind dat een leerling een leraar moet kunnen zijn. Als leerling is het altijd belangrijk om vragen te stellen aan de docent als je 
iets niet begrijpt, maar als je het aan een medeleerling vraagt hebben jullie er allebei profijt van. Samenwerken is volgens John Hattie essentieel.
De leerlingen die ter plaats waren werden op het podium uitgenodigd. De foto’s die onze persoonlijk beste manier van leren representeerden moesten we toelichten. De jongste leerling, een jongetje uit groep 4, was even verbijsterd door het aantal mensen in de zaal. Hij was even sprakeloos toen hij het woord mocht doen. Met de hulp van BN’er Astrid Joosten kon hij gelukkig genoeg moed verzamelen. Eenmaal op zijn gemak praatte hij erg vlot. Je kon horen dat hij deze gebeurtenis erg spannend vond, maar je hoorde wel dat hij er plezier in had. Hij kreeg het publiek aan het lachen, ook al wist hij zelf soms niet waarom. Toen er werd gezegd dat hij zo Astrid’s taak over kon nemen zei hij dat hij dat niet wilde. Wat hij wél wilde worden, zullen we nooit weten, want dat was geheim.
De foto’s en beschrijving sloten aan bij Hattie’s theorieën. Leerlingen vonden het fijn om te zien wat hun doel was, en hoe ze daar het beste kwamen. Omdat je weet wat je kunt verwachten, kun je je er beter op voorbereiden. Het gesprek tussen de leerlingen en Hattie ging erg goed. Iedereen was van tevoren natuurlijk een beetje gespannen, maar de sfeer was goed, waardoor we snel wenden aan het publiek en de vragen van John.
Na de presentatie maakte professor Hattie nog wat foto’s met ‘fans’ (enthousiaste leraren), en vertelde hij mij ‘zijn geheim’. Ik vroeg hoe hij alles zo zelfverzekerd aan het publiek kon overbrengen, waarop hij zijn iPad uit zijn tas trok en een app opende. Hij liet zien dat al zijn tekst daar stond en dat er zelfs speciale functies zijn waarbij de app je stem volgt terwijl je praat, zodat je altijd weet waar je bent met je tekst. John Hattie was niet alleen een deskundige, maar ook een zeer sympathieke man. Hij zorgde voor een geweldig congres en heeft ons denk ik allemaal wat geleerd.